Keramiekmuseum Princessehof heeft van het Consortium Koloniale Collecties en de Gemeente Leeuwarden een financiële bijdrage ontvangen die het mogelijk maakt om verder herkomstonderzoek te doen naar de omvangrijke verzameling non-keramische Indonesische objecten die van oudsher is verbonden aan het Princessehof.
.jpg?width=600&height=763&mode=crop&converttowebp=1 "Kaart verz. Anne Tjibbes van der Meulen #2")
De geschiedenis van Keramiekmuseum Princessehof is onlosmakelijk verbonden met notaris en zeer gepassioneerd verzamelaar Nanne Ottema (1874-1955). In 1917 kreeg Ottema beschikking over Het Princessehof als museumgebouw voor zijn verzamelingen. Aanvankelijk was het zijn idee om het een museum te laten zijn voor kunstnijverheid in de breedste zin van het woord, maar met de jaren verschoof de focus en was het Ottema’s bedoeling dat het museum een in keramiek gespecialiseerde instelling zou worden. De overige collecties vonden hun wegen naar andere musea. Eén non-keramische deelcollectie bleef echter nog lang onderdeel van de vaste opstelling: de collectie ‘Indische kunst’. Het is een collectie die verzameld is in koloniale context en het museum is in 2024 gestart met een onderzoek naar de herkomst van deze objecten.
De collectie omvat zo’n 1800 inventarisnummers en is heel breed van samenstelling. De meeste regio’s van Indonesië (destijds Nederlands-Indië) zijn goed vertegenwoordigd met een diversiteit aan objecten: van textiel tot wajangpoppen en van tempelfragmenten tot wapens. De collectie is grotendeels eigendom van de Gemeente Leeuwarden (in enkele gevallen van de Ottema Kingma Stichting) en in langdurig bruikleen bij het Princessehof. De objecten zijn echter al decennia geen onderdeel meer van de opstelling in het museum. De collectie werd grotendeels in (onder)bruikleen gegeven aan museum Gerardus van der Leeuw en nadat dat ophield te bestaan aan het Universiteitsmuseum in Groningen. Enkele tientallen objecten zijn in bruikleen gegeven aan het Nationaal Museum van Wereldculturen en tot slot ligt een klein deel van de collectie opgeslagen in het depot van het Princessehof. Mede vanwege het geringe gebruik van de collectie in de afgelopen decennia, is deze vandaag de dag vrij onbekend. Het museum is voornemens deze groep objecten te ontzamelen en er elders een passende plek voor te vinden.
In 2024 is een aantal eerste stappen gezet op het gebied van herkomstonderzoek. De collectie is allereerst in kaart gebracht en verschillende specialisten op het gebied van objecten afkomstig uit Indonesië hebben de collectie geduid. Vervolgens heeft een stagiair van de Master Restitution Studies van de Universiteit van Amsterdam, onder begeleiding van de conservatoren van het Princessehof, in kaart gebracht welke herkomstroutes en voormalige eigenaren er binnen de collectie te definiëren zijn. Uit dit vooronderzoek naar deze eigenaren, bleek dat er voor 22 (van de 100) eigenaren een goede kans van slagen is om de herkomstgeschiedenis van de objecten verder te reconstrueren. Met de financiële bijdrages van het Consortium Koloniale Collecties en de Gemeente Leeuwarden wordt het mogelijk om verder onderzoek te doen naar enkele van deze voormalige eigenaren. Dit vervolg herkomstonderzoek vangt aan in september 2025 en heeft een looptijd van 10 maanden.
Op deze pagina wordt najaar 2025 een objectlijst gedeeld, ook zullen onderzoeksresultaten hier worden gepubliceerd.
