Keramiekmuseum Princessehof start herkomstonderzoek naar de Indonesische collectie

Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden start een grootschalig herkomstonderzoek naar de omvangrijke collectie non-keramische Indonesische objecten. Het gaat onder meer om voorouderbeelden, tempelfragmenten, wapens en wajangpoppen die in koloniale context zijn verzameld en al decennia in bruikleen zijn aan het museum.

Het onderzoek wordt mogelijk gemaakt door financiële steun van het Consortium Koloniale Collecties, de Gemeente Leeuwarden en een eigen bijdrage van het museum. Met deze middelen zijn twee gespecialiseerde onderzoekers aangesteld: Tristan Mostert, historicus met een achtergrond in zowel de museale als de academische wereld, en Gabriëlle Scheibeler, de eerste afgestudeerde herkomstonderzoeker van de masteropleiding Restitution Studies aan de Universiteit van Amsterdam.

Hun opdracht is om waar mogelijk de herkomst van de objecten verder te achterhalen en de context van verwijdering uit Indonesië (voormalig Nederlands-Indië) te reconstrueren.

Twee deelprojecten
Het eerste deel van het onderzoekstraject richt zich op de voormalige eigenaren en bronnenonderzoek en tracht zo de herkomst van de objecten vanuit Nederland terug naar Indonesië te traceren. In het tweede deel staat juist het omgekeerde centraal.

Op basis van de inschatting van specialisten is een lijst van circa 100 objecten samengesteld waarvan de kans het grootst is dat hier sprake is geweest van roof of onrechtmatige toe-eigening. Het gaat hier bijvoorbeeld om voorouderbeelden, tempelfragmenten en wapens voortkomend uit conflictsituaties. Voor deze groep objecten wordt een poging gedaan om uit te zoeken hoe de voorwerpen uit hun oorspronkelijke context zijn gehaald. Waar nodig worden andere experts geraadpleegd.

De resultaten worden gedurende de looptijd gepubliceerd op de website van het Princessehof en via de datahub van het Consortium Koloniale Collecties.

Kaart verz. Anne Tjibbes van der Meulen #1
Kaart verz. Anne Tjibbes van der Meulen #2

Nanne Ottema
De geschiedenis van het Princessehof is onlosmakelijk verbonden met notaris en gepassioneerd verzamelaar Nanne Ottema (1874-1955). In 1917 kreeg Ottema beschikking over het Princessehof als museumgebouw voor zijn verzamelingen. Aanvankelijk was het zijn idee om het een museum te laten zijn voor kunstnijverheid in de breedste zin van het woord, maar met de jaren verschoof de focus en was het Ottema’s bedoeling dat het museum een in keramiek gespecialiseerde instelling zou worden. De overige collecties vonden hun wegen naar andere musea. De deelcollectie Indonesische kunst is verzameld in koloniale context en het Princessehof is in 2024 gestart met nader onderzoek naar de herkomst van deze objecten.

Tempelfragmenten
De collectie omvat zo’n 1800 inventarisnummers en is heel breed van samenstelling. De meeste regio’s van Indonesië (destijds Nederlands-Indië) zijn goed vertegenwoordigd met een diversiteit aan objecten: van textiel tot wajangpoppen en van tempelfragmenten tot wapens.

De collectie is grotendeels eigendom van de Gemeente Leeuwarden en in langdurig bruikleen bij het Princessehof. De objecten zijn echter al decennia geen onderdeel meer van de opstelling in het museum en werden grotendeels in onderbruikleen gegeven aan andere museale instellingen.

In 2024 is de collectie beter in kaart gebracht en hebben verschillende specialisten op het gebied van objecten afkomstig uit Indonesië deze geduid. Gabriëlle Scheibeler (toen student aan de masteropleiding Restitution Studies aan de Universiteit van Amsterdam) heeft tijdens haar stage in het Princessehof, onder begeleiding van de conservatoren, in kaart gebracht welke herkomstroutes en voormalige eigenaren er binnen de collectie te vinden zijn. Uit dit vooronderzoek naar deze verzamelaars en handelaren, bleek dat er genoeg aanknopingspunten waren voor verder onderzoek.

Postadres
Postbus 1239
8900 CE Leeuwarden (NL)
Bezoekadres
Grote Kerkstraat 9
8911 DZ Leeuwarden (NL)

+31(0)58 2 948 958
info@princessehof.nl

Openingstijden

Dinsdag t/m zondag geopend

Maandag gesloten


© Keramiekmuseum Princessehof - alle rechten voorbehouden | disclaimer