Jaarverslag 2024

Twee toptentoonstellingen

Maar liefst 55.628 mensen bezochten het museum in 2024. Porseleinkoorts (2 maart tot en met 1 september 2024) vertelde over de ontstaansgeschiedenis van Europees porselein en kreeg lovende recensies van de pers (4 sterren van NRC, Trouw en Volkskrant). Ook bezoekers oordeelden enthousiast en gaven de tentoonstelling een 8,7. Wu Zetian, over de eerste vrouwelijke keizer van China, bevatte topstukken die China vrijwel nooit verlaten. De tentoonstelling werd door NRC beoordeeld met 5 sterren en door bezoekers met een 8,6.

We delen graag een aantal hoogtepunten van 2024

Het Princessehof verwelkomde 55.628 bezoekers.
Hiervan kwamen 30.000 speciaal voor het museum naar Leeuwarden, wat een economische impact had van €4 miljoen.
Porseleinkoorts, over de ontstaansgeschiedenis van Europees porselein, kreeg lovende recensies van de pers (4 sterren van NRC, Trouw en Volkskrant) en bezoekers (8,7).
We presenteerden een unieke expositie over Wu Zetian. De tentoonstelling over de eerste vrouwelijke keizer van China (met zeldzame topstukken) werd beoordeeld met 5 sterren door NRC en bezoekers gaven een 8,6.
De collectie werd uitgebreid met een zeldzame 16e-eeuwse kinrande doos uit Jingdezhen, China (één van drie in de wereld) en een volledig Amstelporselein-servies uit de 19e eeuw.
Rondleidingen in het Chinees bij Wu Zetian, een Iftarmaaltijd, gebarentaalrondleidingen, en kleicafés trokken een breed publiek.
Gratis publieksopeningen, vakantie-activiteiten en de drukbezochte Prinsen- en Princessedag maakten het museum toegankelijker.
Ter ere van het 50-jarige bestaan van de Vereniging van Vrienden presenteerde het museum de tentoonstelling Gouden Vrienden, met meer dan 25 hedendaagse keramiekwerken.
Het museum inspireerde leerlingen en studenten met onderwijsprogramma’s en ontwerpwedstrijden bij de tentoonstellingen Sustainable Ceramics #1, Porseleinkoorts en Wu Zetian.
Het Princessehof ontving maar liefst 2 Michelinsterren.
De website werd meer dan 200.000 keer bezocht. Porseleinkoorts kreeg een eigen podcast (Porseleincast), en de sociale media bereikten 15.000 volgers.

Tentoonstellingen

Van 2 maart tot en met 1 september 2024 presenteerde het Princessehof Porseleinkoorts, over de ontstaansgeschiedenis van Europees porselein. Het zinderende verhaal over twee rivaliserende vorstenhuizen leverde een tentoonstelling vol enorme porseleinen beesten, goud, zoete pastelkleuren, exuberante schilderingen en opengewerkte kunststukken. ‘…een feest van indrukwekkende bruiklenen’, volgens De Volkskrant. ‘Een spektakel van porselein, wild en vol als suikergoed’, schreef Trouw. ‘Met zoveel vakmanschap gemaakt, dat het je de adem beneemt’, aldus NRC. Alle drie de kranten gaven vier sterren. Bezoekers waren eveneens enthousiast en gaven een 8,7. Het museum kreeg dit jaar beschikking over een ruimte op het station in Leeuwarden, waardoor er extra aandacht kon worden gegenereerd voor de tentoonstelling.

De publiekslieveling Porseleinkoorts werd opgevolgd door de indrukwekkende tentoonstelling Wu Zetian (26 oktober t/m 25 mei 2025), over de eerste vrouwelijke keizer van China. De expositie is uniek in Europa, er zijn topstukken van ongekende kwaliteit te zien die China vrijwel nooit verlaten. De tentoonstelling kreeg maar liefst vijf sterren van NRC en bezoekers geven een 8,6.

Galerie Terra Delft ontving dit jaar de Van Achterberghprijs omdat zij met enorme passie en doorzettingsvermogen pleitbezorgers zijn voor de keramiek in Nederland. Van 17 augustus 2024 t/m 25 mei 2025 presenteert Keramiekmuseum Princessehof een selectie van tien werken uit de collectie van Terra Delft, en één werk uit de collectie van het Princessehof. Van 30 november 2024 t/m 26 oktober 2025 onderzoekt het Princessehof de verwantschap en diversiteit tussen soorten en wezens. Of we nu mensen, dieren, planten of andere levensvormen zijn; wat verbindt ons? Oracles from Far & Near bevat (grote) keramische sculpturen en installaties, tekeningen en batiks van kunstenaars met een gedeelde interesse in verschillende levensvormen (zowel echt als denkbeeldig), evolutie en veerkracht. Al vijftig jaar wordt het Princessehof bijgestaan door een club trouwe keramiekliefhebbende Vrienden. De Vereniging van Vrienden van Keramiekmuseum Princessehof verzamelt toonaangevend hedendaags keramiek en geeft die in bruikleen aan het Princessehof. Ter gelegenheid van hun 50-jarig bestaan, en als dank voor hun steun, presenteert Keramiekmuseum Princessehof de jubileumtentoonstelling Gouden Vrienden (22 juni 2024 t/m eind 2025), met een selectie van meer dan 25 werken.

Tentoonstellingen geopend in 2024	Periode
Porseleinkoorts	2 maart 2024 t/m 1 september 2024
Gouden Vrienden	22 juni 2024 t/m 7 september 2025
Van Achterberghprijs	17 augustus 2024 t/m 25 mei 2025
Wu Zetian	26 oktober 2024 t/m 25 mei 2025
Oracles from near and far	30 november 2024 t/m 26 oktober 2025

Collectie

De collectie van circa 35.000 objecten is voortdurend in beweging. Het museum is bijzonder trots op de aanwinst van een zeldzame 16de-eeuwse kinrande doos uit Jingdezhen, China, met steun van het Mondriaan Fonds, de Vereniging van Vrienden van Keramiekmuseum Princessehof en de Club Céramique van het museum. De vierdelige porseleinen stapeldoos, gedecoreerd met overglazuur ijzerrood en bladgoud, werd vermoedelijk gebruikt als luxe-item tijdens de Japanse theeceremonie. Wereldwijd zijn slechts drie van dergelijke stukken bekend, waarvan de andere twee zich bevinden in privécollecties in Japan en Brazilië. Het bijzondere stuk is toegevoegd aan de vaste presentatie. Het museum verwierf ook een volledig servies van Amstelporselein (begin 19de eeuw), een primeur in zijn omvang en verscheidenheid aan vormen. Er is extra aandacht voor de herkomst van onze collectie. Een student aan de Universiteit van Amsterdam is dit najaar begonnen aan een onderzoek en in de vaste opstelling van het museum is een speciale route te volgen over de koloniale geschiedenis.

16de-eeuwse kinrande doos uit Jingdezhen, China

Online

De collectie werd verder toegankelijk gemaakt via laagdrempelige artikelen op de website, in de nieuwsbrief en via de social mediakanalen. De site is dit jaar ruim 200.000 keer bezocht en de online fanbase bestaat uit ruim 16.000 mensen. Bij Porseleinkoorts startte het museum een speciale podcast: Porseleincast, met achtergrondverhalen over de tentoonstelling en de voorwerpen.

Nieuwsbrief
De nieuwsbrief van het Princessehof telt meer dan 3.400 leden. De nieuwsbrief wordt ontzettend goed gelezen: met een openingspercentage van 50% zitten we ver boven het gemiddelde van 20% tot 30%. We verstuurden in 2024 11 nieuwsbrieven, met name over tentoonstellingen en activiteiten, maar ook (verhalen over) collectiestukken komen aan bod. Naar specifieke groepen (bijvoorbeeld bezoekers van activiteiten of tentoonstellingsopeningen) sturen we bovendien nieuwsbrieven op maat.

Social media
Op Facebook heeft het Princessehof 6.273 fans en op Instagram 5.773 volgers.

Activiteiten

Het Princessehof verwelkomde een zeer divers publiek. Met het activiteitenprogramma bij Wu Zetian spreekt het museum specifiek ook de Chinese gemeenschap aan, bijvoorbeeld door de inzet van rondleidingen in het Chinees. Naar schatting had 80% van de bezoekers van de gratis openingsdag een Chinese achtergrond. Ook de Iftarmaaltijd tijdens de Ramadan werd weer drukbezocht. Het museum verlaagde de drempels verder door de inzet van gebarentaalrondleidingen, gratis tekenen in de tuin, een kringloopwedstrijd en een kleicafé. Voor kinderen organiseerde het museum weer een uitverkochte Prinsen- en Prinsessendag en gratis vakantie-activiteiten (kinderen hebben altijd gratis toegang). Het symposium bij Porseleinkoorts bood verdieping aan keramiekliefhebbers van over de hele wereld.

Onderwijs

De speciale onderwijsprogramma’s konden ook dit jaar weer rekenen op veel enthousiasme. De grootste groep kwam vanuit het voortgezet onderwijs voor de tentoonstellingen Sustainable Ceramics #1, Porseleinkoorts en/of Wu Zetian. Bij elke tentoonstelling vond een ontwerpwedstrijd plaats en werd leerlingenwerk gepresenteerd in onze speciale onderwijspresentatieruimte. De verschillende docentenmiddagen voor het Voortgezet Onderwijs werden goedbezocht. Creatief vakman-studenten van Firda maakten bij de tentoonstelling Sustainable Ceramics #1 keramische objecten waarin ze reflecteerden op duurzaamheid en keramiek. Fashion-studenten van het Alfa-college (Groningen) en Firda (Leeuwarden) ontwierpen bij de collectiepresentatie een rok en top. Beide opleidingen hebben we een podium geboden: een tijdelijke expositie voor de studenten van het Alfa-college en een modeshow op zaal voor de Firda-studenten.

Over de bezoeker

We ontvingen dit jaar 55.628 bezoekers. Uit publieksonderzoek blijkt dat een groot deel van hen ons specifiek bezoekt vanwege de wisselende grote tentoonstellingen. Het belangrijkste marketingmiddel is het genereren van persaandacht: ruim de helft bezoekt ons omdat ze een artikel gelezen hebben of een item op radio of televisie gezien of gehoord hebben. We zetten hier in onze campagnes uitdrukkelijk op in. Onze uitgebreide lijst met perscontacten wordt hiervoor goed onderhouden. Er werden 400 artikelen geschreven over het museum (en daarmee ook over de stad) met een advertentiewaarde van zo'n 2 miljoen euro.

Economische betekenis

Het museum droeg niet alleen maatschappelijk en cultureel bij, maar kon ook economisch van betekenis zijn. Zo’n 30.000 bezoekers kwamen speciaal voor het museum naar Leeuwarden en gaven 4 miljoen euro uit aan overnachten, winkelen, eten en drinken en andere activiteiten. Er werden 400 artikelen geschreven over het museum (en daarmee ook over de stad) met een advertentiewaarde van zo'n 2 miljoen euro. Michelin verraste het museum door toekenning van maar liefst 2 sterren in de categorie Travel &Culture, en dat betekent dat we behoren tot de absolute top van culturele bestemmingen. Een prachtige erkenning voor onze uniek collectie, bijzondere tentoonstellingen en onvergetelijke bezoekerservaring. Het museum zoekt doorlopend naar manieren om de eigen inkomsten te vergroten en bracht bij zowel Porseleinkoorts als Wu Zetian een rijk geïllustreerd publieksboek uit. De vriendenvereniging van het museum werd dit jaar uitgebreid met 125 mensen, vooral dankzij een speciale actie waarbij nieuwe vrienden een van de boeken gratis kregen. Het museum organiseerde dit jaar een excursie naar de Harlinger Aardewerkfabriek en een vierdaagse Vriendenreis naar Dresden en Meissen. Dit jaar deed het museum voor het eerst meer aan de jaarlijkse VriendenLoterij VIPdagen.

Financiën

Baten (x 1.000)	2023	2024
Directe opbrengsten	351	735
Indirecte opbrengsten	381	360
Subsidies	2.405	2.739
Overige bijdragen	129	299
Totaal	3.266	4.133

De belangrijkste subsidieverstrekker is het Ministerie van OCW op basis van de Erfgoedwet. De gemeente Leeuwarden subisideert het museum eveneens met een subsidie die iets groter is dan de huur voor de gemeentelijke gebouwen die het museum jaarlijks moet betalen. Een groot deel van de inkomsten wordt door onszelf gegenereerd: het succespercentage van de fondsenwerving is maar liefst 70%.

Lasten (x 1.000)	2023	2024
Salarissen, sociale lasten	1.691	1.766
Afschrijvingen op vaste activa	110	127
Aankopen	102	254
Huisvestingskosten	613	507
Overige kosten	747	1.521
Totaal	3.263	4.175
saldo uit rentebaten / lasten	7	12
Resultaat	9	-29

Organisatie

Keramiekmuseum Princessehof vormt samen met het Fries Museum een gezamenlijke organisatie. Bijna alle medewerkers worden door beide musea betaald, dus er is wederzijds invloed op de organisatie.

In 2023 werkten 67 personen bij de organisatie. Zij werkten 11,11 fte voor het Keramiekmuseum Princessehof. Daarnaast waren er 47 stagiars en maar liefst 155 vrijwilligers.

Partners, vrienden en sponsors

De vriendenclub van het museum werd dit jaar uitgebreid met 125 mensen, vooral dankzij een speciale actie waarbij nieuwe vrienden een gratis boek kregen. Het museum organiseerde dit jaar een excursie naar de Harlinger Aardewerkfabriek en een vierdaagse Vriendenreis naar Dresden en Meissen. Dit jaar deed het museum voor het eerst meer aan de jaarlijkse VriendenLoterij VIPdagen.

Partners

Ministerie van Onderwijs, cultuur en wetenschap

Ottema-Kingma Stichting

Gemeente Leeuwarden

Fondsen

Blockbusterfonds

Boelstra-Olivier Stichting

Club Céramique

Cultuurfonds

De Gijselaar-Hintzenfonds

FB Oranjewoud

Het Nieuwe Stads Weeshuis

Hendrik Muller Fonds

Herbert Duintjer Fonds

Keramiekstichting Smeele van der Meulen

Leeuwarder Ondernemers Fonds

M.A.O. C. Gravin van Bijlandt Stichting

Mondriaan Fonds

M.A.O.C. Gravin van Bijlandt Stichting

Provincie Fryslân

St. Anthony Gasthuis

Stichting Zabawas

Stichting Ritske Boelema Gasthuis

Stichting Van Achterbergh-Domhof

Turing Foundation

Vereniging van Vrienden Keramiekmuseum Princessehof

Tot slot

2024 is een bijzonder jaar geweest voor het museum, dat twee zeer goed ontvangen tentoonstellingen met vele uitzonderlijke bruiklenen kon presenteren. Het succes van 2024 vormt een contrast met 2025, het jaar waarin ook Keramiekmuseum Princessehof de gevolgen gaat voelen van de financiële problemen waarin het Fries Museum is geraakt, als gevolg van langdurige onderfinanciering door de Provincie Fryslân. De reorganisatie die het Fries Museum voor 2025 heeft afgekondigd zal ook het Princessehof raken, vanwege de organisatorische verbinding tussen beide musea. Desondanks zal Keramiekmuseum Princessehof onverminderd blijven inzetten op zijn culturele, maatschappelijke en economische bijdrage aan een bruisende regio voor iedereen, onder het motto ‘exclusief voor iedereen’.