Jaarverslag 2023

Het museum besteedde dit jaar (en zal dit de komende jaren blijven doen) extra aandacht aan duurzaamheid en keramiek. Vanaf 29 april t/m 29 oktober 2023 presenteerde het Princessehof de tentoonstelling EKWC@Princessehof: Keeley Haftner – Carbon Copies. Het werk van Haftner (Canada, 1985) draait om duurzaamheid, in het specifiek om de ecologische voetafdruk. Ze presenteerde in het Princessehof negen sculpturen, gemaakt van afgedankte, verpulverde werken van kunstenaar Frances Whitehead. In Sustainable Ceramics #1: Recycled, Repaired, Reactivated, te zien tot en met 3 november 2024, richten kunstenaars en ontwerpers uit binnen- en buitenland hun blik op de toekomst van duurzaamheid binnen hun vakgebied. Door materiaal opnieuw te gebruiken, werk te repareren en te reactiveren hebben de werken aanzienlijk minder negatieve impact op de planeet.

Maria Louise en Escher

Het museum besteedt verder doorlopend aandacht aan twee oudbewoners van het paleis: Maria Louise, stammoeder van ons koningshuis en M.C. Escher. Op 17 juni 2023, precies 125 jaar geleden dat Escher werd geboren, was het museum gratis open. Om zijn leven en zijn kunst te vieren waren van juni tot september zeven 3D-kunstwerken in de binnenstad van Leeuwarden te vinden, als ode aan de iconische graficus.

Collectie

De collectie van circa 35.000 objecten is voortdurend in beweging. In 2023 konden 36 schenkingen en 17 aankopen worden toegevoegd aan de collectie. Een dag na Ketikoti heeft het museum een anti-slavernij medaillon van Wedgwood aangekocht op een veiling. Het medaillon werd vanaf 1787 geproduceerd en verspreid door Josiah Wedgwood (1730-1795), grondlegger van de nog altijd zeer bekende fabriek. De verwerving geeft niet alleen kleur aan een van de belangrijkste vernieuwers in de geschiedenis van de Europese keramiek, maar maakt het voor het museum ook mogelijk om te vertellen over de aanloop naar een belangrijke kentering in de geschiedenis. Dit verhaal wordt verder geïllustreerd door een eveneens op de veiling aangekochte Franse Empire vaas (circa 1815-1830) met een allegorische voorstelling op de afschaffing van de slavernij.

Nieuwe kunstenaars en makers

Als nationale Keramiekmuseum zien we ook een belangrijke rol voor ons in de hedendaagse keramiekwereld. Niet alleen als het gaat om kunst en design, maar ook het maakpoces, de grondstoffen en het duurzaamheidsaspect. Samen met EKWC presenteren we recente artistieke ontwikkelingen en werken we samen met toegepaste opleidingen, ook om het onderzoek naar een duurzamer productieproces te stimuleren. Een bijdrage van het Mondriaan Fonds stelt ons nog meer in staat om kansen te creëeren voor kunstenaars en makers. Het museum voegde in 2023 onder andere het werk Ever Save - Ever Have toe aan de collectie. Speciaal voor de tentoonstelling Sustainable Ceramics #1 maakte Cleo Mussi een mozaïek met klimaatactivist Gretha Thunberg in de hoofdrol. "Ze was het perfecte onderwerp, omdat ze zich verbindt  met de volgende generatie als het gaat om haar aanpak om de klimaatcrisis op te lossen. Ze pleit ervoor dat iedereen kan en zou moeten bijdragen, zelfs als het maar op een kleine manier is. Samen kunnen we grote dingen bereiken." Werk van Cleo Mussi was nog nooit eerder vertoond in Nederland en dus een belangrijke aanvulling op de Collectie Nederland. 

Activiteiten

Het Princessehof verwelkomde dit jaar een zeer divers publiek. Met activiteiten als een Iftarmaaltijd tijdens de Ramadan, een Pesachviering en lichtjesfeesten wist het museum bezoekers te trekken die normaal niet snel over de drempel zouden stappen.

De tuin van het Princessehof was deze zomer het toneel van de voorstelling Un dia nobo - Wan nyun dey - In nije dei van Pier21, over de doorwerking van het slavernijverleden in Fryslân. Het Princessehof sloot daarnaast aan bij een project van de Gemeente Leeuwarden, dat zich richt op het verbeteren van de leefbaarheid in de wijken in Leeuwarden-Oost. Het museum ging in gesprek met bewoners om erachter te komen wat zij vierden en hoe ze dat deden. In de ontvangsthal van het museum is een kleine presentatie te zien van de resultaten. Ook met andere projecten creëerden we verbinding met bewoners, zoals een moederdagviering voor alleenstaande moeders, privérondleidingen voor lokale keramiekverzamelaars, workshops en kaartjes-schrijfacties tijdens het buurtfeest.

We stelden het museum dit jaar voor het eerst eerder open voor mensen met bijvoorbeeld hersenletsel, long-covid, dementie, autisme en andere bijzonderheden die maken dat prikkels uitputtend zijn, voor een rustiger bezoek. Voor kinderen organiseerde het museum weer een uitverkochte Prinsen- en Prinsessendag en gratis vakantie-activiteiten. 

Onderwijs

De speciale onderwijsprogramma’s konden ook dit jaar weer rekenen op veel enthousiasme. De grootste groep kwam vanuit het basisonderwijs: 2.700 kleuters bezochten via het kunstmenu van Leeuwarden de tentoonstelling Feest!. De kinderen konden prinses Marijke bijvoorbeeld helpen met het organiseren van een feestje en een feestelijke tafel dekken. Met het educatieprogramma sloten we aan bij Weet wat je viert, een landelijk project op initiatief van Museum Catharijneconvent. Hierdoor was onder andere het vervoer voor scholen naar deze tentoonstelling gratis. In drie rondes ontvingen we zo’n 700 leerlingen vanuit het Voortgezet Onderwijs en daarvan zonden bijna 300 leerlingen werk in voor de jaarlijkse ontwerpwedstrijd. Ook boden we ruimte aan maatwerk voor een aantal bijzondere onderwijsgroepen: in samenwerking met docenten van ISK Sneek (internationale schakelklassen) is gewerkt aan een voor nieuwkomers toegankelijke vorm van het onderwijsprogramma bij Feest!. Daarnaast dompelden studenten van de opleiding Creatief Vakman van Firda zich 10 weken lang onder in de wereld van keramiek en brachten een inspiratiebezoek aan Feest!. Hun ontdekkingen kregen in plek in de speciale onderwijspresentatieruimte, ter afwisseling van de winnaars van de ontwerpwedstrijd voor voortgezet onderwijsleerlingen. Onze vaste tentoonstelling wordt sinds een aantal jaar als inspiratiebron gebruikt door de eerstejaars MBO studenten van Firda. Ze werken tien weken lang aan een rok en een top. Dit programma was in 2023 voor het eerst in een iets aangepaste variant uitgevoerd door leerlingen van het Alfa-college uit Groningen, een samenwerking rond het project G-rond, waarin diverse partners van het Alfa-college duurzaamheid op allerlei manieren verankeren in hun werkwijze. De leerlingen werkten voor dit project met kleding van kringloopwinkels.