2020

2020

Jaarverslag 2020

Princessehof kwam coronajaar 2020 goed door dankzij steun overheid

Dankzij extra steun van het ministerie van OCW heeft Keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden 2020 goed doorstaan. Het museum was in totaal vier maanden gesloten in verband met COVID-19. Online bereikte het Princessehof een breed publiek met live rondleidingen, online colleges, digitale onderwijsprogramma’s en een podcast over Nassaustad Leeuwarden met burgemeester Sybrand Buma. Het museum heropende in de zomer met twee vaste exposities over zijn bekendste oud-bewoners: graficus M.C. Escher en Maria Louise, stammoeder van het koningshuis. Ook de theesalon en de tuin kregen een make-over. In het najaar opende Human After All: Ceramic Reflections in Contemporary Art. Kunstliefhebbers uit heel Nederland waardeerden de tentoonstelling hoog met een 8,4.

Het Princessehof sloot dit jaar driemaal zijn deuren wegens COVID-19: van 13 maart tot en met 1 juni, van 4 tot en met 18 november en opnieuw per 15 december. De nationale financiële steun maakte het mogelijk de continuïteit van het museum te waarborgen en kunstenaars en zzp-ers opdrachten te kunnen blijven geven. Na de heropening op 1 juni trok het museum ongeveer de helft minder bezoekers dan gebruikelijk. In totaal ontving het museum 24.980 mensen.

Een bezoeker in Gezonken Schatten. Foto Mike Bink.
Een bezoeker in Gezonken Schatten. Foto Mike Bink.

Tentoonstellingen

De grootste publiekstrekker dit jaar was Gezonken Schatten. De tentoonstelling won in Londen een zilveren Muse design award. Tot 30 augustus trok de tentoonstelling 17.000 mensen. Zij waardeerden de tentoonstelling met een 8,3 en NRC noemde de expositie “indrukwekkend”. Sinds 10 oktober tonen internationaal gevestigde kunstenaars en opkomend talent uit Oost en West sculpturen en installaties in Human After All. In het najaar opende ook Babs Haenen: Beauty is in the Eye of the Beholder. De internationaal vermaarde keramist maakt al decennia furore in de keramiekwereld en werd dit jaar geëerd met de Van Achterberghprijs. Sinds de zomer besteedt het Princessehof ook permanent aandacht aan twee van zijn beroemdste bewoners. In een intieme presentatie in de kelder van het gebouw brengen foto’s, filmfragmenten en voorwerpen de jeugd van M.C. Escher dichterbij. Straatkunstenaar Leon Keer maakte een grote driedimensionale muurschildering, geïnspireerd op het werk Hol en Bol. Burgemeester Buma maakte de eerste selfie in het kunstwerk. De tentoonstelling Maria Louise, prinses van Oranje-Nassau geeft een inkijkje in het veelbewogen leven van de stammoeder van ons huidige koningshuis. In de museumtuin werd bij de opening een sinaasappelboom geplant.

Tentoonstellingen geopend in 2020 Periode
Mensfiguren 15 juni 2020 t/m 16 augustus 2020
Maria-Louise, prinses van Oranje-Nassau vanaf 20 juni 2020
Thuis bij M.C. Escher vanaf 6 juli 2020
Human After All 10 oktober 2020 t/m 5 september 2021
Babs Haenen: Beauty is in the Eye of the Beholder 23 november 2019 t/m 25 oktober 2020
Presentatie in het Medisch Centrum Leeuwarden 5 september 2020 t/m 3 januari 2021

 

Human After All, foto Ruben van Vliet
Human After All, foto Ruben van Vliet
Buma in Escher Kelder
Buma in Escher Kelder
Onthulling sinaasappelboom
Onthulling sinaasappelboom

Links het betoverende werk van Klara Kristalova in Human After All. Burgemeester Buma maakte de eerste selfie in de Escherpresentatie en in de museumtuin werd een sinaasappelboom geplant bij de opening van Maria Louise, prinses van Oranje-Nassau.

Collectie

In 2020 heeft het museum de online zichtbaarheid en bruikbaarheid van de collectie verbeterd. Zo is inmiddels 93% van de 40.000 voorwerpen voorzien van een foto, te zien op de collectiesite van het museum. In het museum zelf waren dit jaar bijna 2.500 voorwerpen te zien, waarvan 2.000 uit de eigen collectie. Het museum heeft ook veel werken uitgeleend. Zo is het Princessehof met 100 voorwerpen de Europese partner van het National Museum of Korea voor een vaste tentoonstelling over keramiek wereldwijd. Dankzij verschillende bijdragen kon het museum zijn hedendaagse kunstcollectie uitbreiden, met bijvoorbeeld The Name of Gold van kunstenaar Geng Xue (1983, China), waarmee ze op de Biënnale van Venetië (2019) groot succes had. De aanwinst, bestaande uit een animatiefilm en sculpturen, is te zien in Human After All. De ontvangstzaal van het Princessehof is opgeluisterd met een nieuwe muzikale installatie van ontwerper Jelle Mastenbroek (1988). Mastenbroek liet zich inspireren door de 18de-eeuwse pronkkasten. Werp een euro in de sleuf en de munt rolt met muzikaal gerinkel over het ‘rooskleurige’ servies. Het Princessehof verwierf ook werk van Jennifer Tee, die dit jaar de Amsterdamprijs voor Kunst won.

GENG Xue, The Name of Gold, 2019, still, photograph Liu Dapeng
GENG Xue, The Name of Gold, 2019, still, photograph Liu Dapeng
Jelle Mastenbroek - Over Rozen Gaan. Foto Ruben van Vliet
Jelle Mastenbroek - Over Rozen Gaan. Foto Ruben van Vliet

Links The Name of Gold van kunstenaar Geng Xue (1983, China) en rechts de nieuwe muzikale installatie van ontwerper Jelle Mastenbroek (1988). 

In 2020 omvatte de collectie van het Princessehof 40.736 voorwerpen. 95% van de collectie is geregistreerd in onze collectiedatabank (Adlib). Vanwege verwervingen is dit nooit 100%. Van 93% van de collectie hebben we een digitale foto (digitaliseringsgraad).

Onderwijs

Ruim 5.000 kinderen en jongeren bezochten dit jaar het museum, waarvan 3.500 in onderwijsverband. Ruim 700 leerlingen brachten in het kader van de jaarlijkse ontwerpwedstrijd voor het voortgezet onderwijs een bezoek aan Gezonken Schatten en Human After All of kregen een gastles. Eerstejaars modestudenten van het Friesland College maakten kleding geïnspireerd op de vaste presentatie Van Oost en West. Voor de groepen 7 en 8 van de kinderdirectieschool was deze tentoonstelling aanleiding om onderwerpen uit de Canon van Nederland vanuit een ander perspectief te bekijken. Het kinderwetje van Van Houten werd bijvoorbeeld gekoppeld aan keramiek die in het verleden door kinderen is gemaakt. Een deel van de Leeuwarder kleuters bezocht in het voorjaar het museum voor een verhalend onderwijsprogramma met de fictieve prinses Marijke en kapitein Star in de hoofdrol.

Onderwijs, foto Ruben van Vliet
Onderwijs, foto Ruben van Vliet

Activiteiten

Bij de tentoonstellingen Gezonken Schatten en Human After All konden families een speciaal familiespoor volgen. In de schoolvakanties werd extra uitgepakt met verschillende kinderworkshops. In het Princesseweekend werd een bezoek aan het museum extra leuk gemaakt voor verklede prinsen en prinsessen met spannende verhalen, een schatkaart en ijs. Ook voor uiteenlopende groepen volwassenen organiseerde het museum innovatieve activiteiten. Alle expertrondleidingen, workshops en colleges bij Gezonken Schatten en Human After All waren uitverkocht. Op Open Monumentendag konden bezoekers het museum gratis bezoeken. De route liep langs vijf grote panden die het verhaal van Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg (Ús Heit) vertellen. In samenwerking met stichting Toscata is een vierdelige serie klassieke concerten Miniaturen opgenomen in het Princessehof rond het leven en werk van M.C. Escher. De serie is rond de feestdagen online uitgezonden.

Miniaturen in het Princessehof, Foto Eline van den Berg
Miniaturen in het Princessehof, Foto Eline van den Berg
herfstvakantie, foto Vida en Amir
herfstvakantie, foto Vida en Amir

Over de bezoeker

Na de heropening op 1 juni trok het museum ongeveer de helft minder bezoekers dan gebruikelijk. Bezoekers kwamen vaker uit de eigen provincie en er was veel herhaalbezoek. Dankzij een beperkt aantal tickets per half uur, online kaartverkoop, looproutes en hygiënemaatregelen gaven alle bezoekers aan zich veilig te voelen in het museum. 

Het aantal groeps- en activiteitenbezoeken lag door de maatregelen een stuk lager dan in 2019. In verhouding bezochten meer kinderen en jongeren het museum, doordat onderwijsbezoeken veelal gewoon door konden gaan. 

Economische betekenis

Ondanks de vele beperkingen kwamen dit jaar toch nog 12.000 bezoekers speciaal voor het museum naar Leeuwarden. Zij gaven gezamenlijk 1,5 miljoen euro uit aan winkelen, eten en drinken en overnachten. 2.300 mensen bleven bovendien een of meerdere nachten slapen. Het Princessehof zorgde zo voor meer dan 3.500 overnachtingen in de regio.

Online

Tijdens de gesloten maanden bereikte het museum online een breed publiek met collectieverhalen, online colleges en live rondleidingen. In korte tijd groeide het aantal volgers op Instagram naar meer dan 1.300. De website van het museum werd dit jaar 105.000 keer bezocht. In een podcast voor NBTC Holland Marketing vertelden Burgemeester Sybrand Buma en conservator Marlies Stoter van het Fries Museum over Nassaustad Leeuwarden en de ‘grande dame van de achttiende eeuw’ Maria-Louise van Hessen-Kassel.

Zakelijk

Het Princessehof onderging in 2017 al een grote verbouwing om het gebouw toegankelijker te maken voor een breder publiek. Dankzij die renovatie was het museum dit jaar genomineerd voor de European Museum of the Year award. De uitreiking is omwille van COVID-19 uitgesteld tot in 2021. Dit jaar zette het museum de puntjes op de i. De tuin is aantrekkelijker gemaakt voor gezinnen met een waterspeelplek en de theesalon kreeg een gezelligere inrichting met vilt en veel groen.

Theesalon - foto David Vroom
Theesalon - foto David Vroom
Watermeubel in de tuin - Kris Callens en Hein de Haan - Marieke Balk Fotografie
Watermeubel in de tuin - Kris Callens en Hein de Haan - Marieke Balk Fotografie

Financiën

We sluiten het boekjaar 2020 positief af, dankzij overheidssteun, een meevaller met het zomertoerisme en doordat we zuinig zijn geweest. We zijn blij dat we hierdoor niemand hoeven te ontslaan en zzp’ers aan het slag kunnen houden. Dankzij de steun kunnen we investeren in de verbreding van het publieksaanbod. Een deel van het resultaat is bestemd voor een son et lumière in de tuin van het Princessehof: Maria Louise was here. Met dit zomerspektakel dragen we bij aan het herstel van de gastvrijheidseconomie in Fryslân en de versterking van Leeuwarden als hofstad. 

Baten (x 1.000) 2019 2020
Directe opbrengsten 367 210
Indirecte opbrengsten 414 363
Subsidies 1.945 2.337
Overige bijdragen 303 247
Totaal 3.029 3.157

 

Lasten (x 1.000) 2019 2020
Salarissen, sociale lasten 1.555 1.570
Afschrijvingen op vaste activa 75 74
Aankopen 128 153
Huisvestingskosten 393 643
Overige kosten 734 516
Totaal 2.885 2.956
Resultaat 144 201

 

Organisatie

Keramiekmuseum Princessehof vormt samen met het Fries Museum een gezamenlijke organisatie. In 2020 werkten 68 personen bij de organisatie. Zij werkten 14,26 fte voor het Princessehof. Daarnaast waren er 33 stagiars, 32 uitzendkrachten en zzp'ers en maar liefst 177 vrijwilligers. Informatie over de medewerkers en raad van toezicht vindt u hier.

Partners

Ministerie van Onderwijs, cultuur en wetenschap
Ottema-Kingma Stichting
Gemeente Leeuwarden

 

Fondsen

Boelstra-Olivier Stichting
Boersma Adema Stichting
Club Céramique
De Gijselaar-Hintzenfonds
Gemeente Leeuwarden
Herbert Duintjer Fonds
Het Nieuwe Stads Weeshuis
Korea Foundation
Leeuwarden Fryslân 2028
M.A.O. C. Gravin van Bijlandt Stichting
Meindersma-Sybenga Stichting
Mondriaan Fonds
Mullerfonds
P.M. de Klerk Keramiek Fonds
Prins Bernhard Cultuurfonds Fryslân
Prins Bernhard Cultuurfonds: Buchter-De Vries Fonds
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
St. Anthony Gasthuis
Stichting Cultuur FB Oranjewoud
Stichting Fonds Oostersche Handel en Reederijen
Stichting Nassau en Friesland
Stichting Old Burger Weeshuis
Stichting Ritske Boelema Gasthuis
Stichting Siebolt Foundation
Stichting Van Achterbergh-Domhof
Vaderlandsch Fonds
Vereniging van Vrienden Keramiekmuseum Princessehof
Wassenbergh-Clarijs-Fontein Stichting
© Keramiekmuseum Princessehof - alle rechten voorbehouden disclaimer